Zwierzęta na Drodze

Mimo dużego zainteresowania tematyką oddziaływania dróg na środowisko przyrodnicze, stosunkowo niewiele mówi się na temat wpływu infrastruktury drogowej na ptaki. Przyczyną może być założenie, że zdolność do lotu zapewnia im możliwość swobodnego przemieszczania się pomiędzy poszczególnymi płatami siedlisk rozdzielonych przez drogi. Tymczasem ostatnie badania wykazują, że ptaki, zwłaszcza gatunki leśne, są bardzo podatne na zjawisko fragmentacji siedlisk.

31 maja Obserwatorka barutko nadesłała wiadomość o martwym puszczyku uralskim znalezionym na poboczu drogi ekspresowej nr 7, niedaleko miejscowości Janki pod Warszawą. Informowaliśmy już o tym na naszym fejsbukowym profilu. Jednak nie każdy korzysta z fb, stwierdziliśmy więc, że poinformujemy o tej obserwacji na naszej stronie, gdyż może przejść ona niezauważona pośród pozostałych obserwacji napływających do nas każdego dnia. Zdarzenie jest o tyle ciekawe, że jest to drugie stwierdzenie tego gatunku na Mazowszu. Jak widać, "skanowanie" pobocza procentuje niekiedy takimi niecodziennymi obserwacjami.

Szacuje się, że w wyniku kolizji z pojazdami każdego roku ginie na świecie około 250 milionów ptaków. Decydującym wyznacznikiem wpływającym na prawdopodobieństwo wystąpienia kolizji jest liczebność danego gatunku. Kolejnymi czynnikami są: dystans ucieczki, stadność, występowanie pasożytów krwi, czas trwania sezonu lęgowego oraz wielkość torebki Fabrycjusza.

W sytuacji zagrożenia ze strony drapieżnika czy innego źródła niebezpieczeństwa, najczęściej wśród zwierząt stosowaną odpowiedzią jest ucieczka. O tym kiedy podjąć decyzję o odwrocie wpływa specyfika pojawiającego się obiektu, tj. jego rozmiary, prędkość i konsekwencja zbliżania się, ale również kondycja zwierzęcia zagrożonego atakiem. Zagrożenie ze strony poruszających się pojazdów – hipotetycznych „drapieżników” – jest dla zwierząt stosunkowo nowym zjawiskiem. W jaki sposób ptaki i inne zwierzęta odpowiadają na niebezpieczeństwo jakim jest nadjeżdżający pojazd?

Głównymi czynnikami śmiertelności ptaków w środowisku naturalnym są choroby oraz interakcje międzygatunkowe – przede wszystkim drapieżnictwo. Zgodnie z teorią opisującą relacje drapieżnik-ofiara, drapieżniki najczęściej wybierają na swoje ofiary osobniki o gorszej kondycji. Tymczasem w przypadku ofiar kolizji drogowych, mimo wielu lat badań, zagadnienie selekcji pozostaje w dalszym ciągu otwarte lub jest przez badaczy unikane.