Oddziaływanie infrastruktury drogowej bywa czynnikiem limitującym liczebność zwierząt oraz ograniczającym dostęp lokalnych populacji do określonych zasobów środowiska. Zwiększona śmiertelność, jak również efekt barierowy utrudniają dyspersję zwierząt oraz przepływ genów. Prowadzi to do izolacji oraz ograniczenia żywotności populacji w dłuższej skali czasowej. Grupą zwierząt szczególnie podatną na tego rodzaju oddziaływania, z uwagi na znaczną mobilność oraz niski współczynnik reprodukcji, są ssaki drapieżne.
Porządanym kierunkiem w kontekście ochrony przyrody, ale także bezpieczeństwa ruchu drogowego jest sporządzanie map ryzyka. Międzynarodowy zespół biologów opracował globalną mapę obszarów dla gatunków ssaków drapieżnych najsilniej narażonych na oddziaływanie dróg.
Założenia metodyczne
Dla każdego gatunku określono dwa kryteria, tj. (1) maksymalną gęstość sieci drogowej, powyżej której przewiduje się wymarcie lokalnych populacji oraz (2) minimalną powierzchnię odpowiednich dla gatunku siedlisk przeciętych drogami, poniżej której przewiduje się wymarcie lokalnych populacji. Następnie porównano obserwowane zagęszczenia dróg na świecie oraz wielkość siedlisk rozdzielonych drogami, w granicach zasięgu poszczególnych gatunków ssaków. Odsetek siedlisk poniżej progowej wartości w granicach zasięgu geograficznego danego gatunku wykorzystano jako wskaźnik ich wrażliwości na obecność dróg.
Grupy ryzyka
Analiza wykazała, zgodnie z założonymi kryteriami, że drapieżniki najbardziej narażone oddziaływaniem dróg należą do takich grup (rodzin) jak kotowate Felidae, niedźwiedziowate Ursidae, łasicowate Mustelidae, psowate Canidae oraz szopowate Procyonidae. Prognozy wykorzystanego podczas analizy modelu wskazują na prawdopodobieństwo wyginięcia niektórych gatunków, jak np. ryś iberyjski Lynx pardinus, w ciągu najbliższych stu lat.
Czarne punkty
Badania, zgodnie z oczekiwaniami, przewidują największy stopień zagrożenia dla ssaków drapieżnych występujących na terenach o średniej lub wysokiej gęstości sieci drogowej. Zaskakująco, ryzyko takie wykazano również na obszarach o stosunkowo słabo rozwiniętej sieci drogowej. Czarne punkty, gdzie zagrożonych obecnością dróg jest równocześnie najwięcej gatunków, występują w Ameryce Północnej i Azji.
Rysie, borsuki i kuny
Pięć gatunków najsilniej zagrożonych niekorzystnym wpływem dróg na opracowanej przez naukowców liście to ryś iberyjski, borsuk japoński Meles anakuma, kuna japońska Martes melampus, ryś rudy Lynx rufus oraz kuna domowa Martes foina. Pełną listę gatunków oraz więcej szczegółów na temat można uzyskać w artykule źródłowym.
Opracowanie: Karol Kustusch