Negatywny wpływ dróg i kolei na wiele gatunków ptaków jest dobrze udokumentowany. Z drugiej strony oddziaływanie infrastruktury drogowej na ptaki może być również pozytywne, stwarzając niektórym gatunkom dogodne żerowiska, czatownie, tokowiska czy miejsca odpoczynku. Jak dotąd, wszystkie publikacje na temat wpływu sieci transportowej na ptaki dotyczyły dróg i kolei. Niewiele natomiast wiadomo na temat oddziaływania na ptaki miejskich sieci tramwajowych.
Krukowate i gołąb miejski
Zagadnienie to zostało podjęte przez zespół naukowców z Poznania. Podczas badań zaobserwowano 11 gatunków ptaków korzystających z trakcji tramwajowych na terenie Poznania. W tym 66% stanowiły ptaki krukowate (kawka Corvus monedula, gawron Corvus frugilegus, sroka Pica pica, wrona Corvus cornix) oraz gołąb miejski Columba livia stanowiący 24% obserwowanych ptaków.
Sypialnia, poczekalnia, stołówka
Ptaki wykorzystywały infrastrukturę tramwajową z dwóch głównych przyczyn, tj. jako miejsca odpoczynku lub dogodne punkty obserwacyjne (przewody trakcji) oraz, przede wszystkim, jako żerowiska. Zieleń i roślinność w sąsiedztwie torów tramwajowych jest regularnie przycinana, będąc preferowanym żerowiskiem niektórych gatunków ptaków, zwłaszcza krukowatych, szpaków czy drozdów. Czynnik pokarmowy jest tym bardziej istotny, że część pasażerów intencjonalnie dokarmia ptaki na przystankach lub też mimowolnie, pozostawiając śmieci spożywcze.
Tramwaje - duże, głośne… bezpieczne
W kontekście kolizji z ptakami, sieć tramwajowa stanowi raczej niewielkie zagrożenie. Stoi za tym prawdopodobnie kilka czynników. Jednym z nich jest skład gatunkowy zespołu ptaków zdominowany przez krukowate. Są to bardzo inteligentne ptaki, zwykle o wyraźnie niższej śmiertelności drogowej niż wynikałoby to z ich zagęszczenia. Są one świadome zagrożenia jakie niesie nadjeżdżający pojazd. Ponadto tramwaje są zasadniczo większe od pojazdów oraz dużo głośniejsze, a dodatkowo generują wibracje. Z tego względu są bardziej zauważalne i łatwiejsze do uniknięcia.
Impuls do dalszych badań
Reasumując, infrastruktura tramwajowa jest szeroko wykorzystywana przez synantropijne gatunki ptaków i wydaje się być bezpiecznym żerowiskiem dla ptaków, zwłaszcza krukowatych. Wyniki powyższych badań to kolejna cegiełka do lepszego poznania dwóch szerokich zagadnień, tj. ekologii dróg oraz procesu urbanizacji. Będąc prawdopodobnie pierwszą publikacją poświęconą ekologii ptaków i sieciom tramwajowym, powinny tym bardziej zachęcić do kontynuacji badań.
Opracowanie: Karol Kustusch