W sytuacji zagrożenia ze strony drapieżnika czy innego źródła niebezpieczeństwa, najczęściej wśród zwierząt stosowaną odpowiedzią jest ucieczka. O tym kiedy podjąć decyzję o odwrocie wpływa specyfika pojawiającego się obiektu, tj. jego rozmiary, prędkość i konsekwencja zbliżania się, ale również kondycja zwierzęcia zagrożonego atakiem. Zagrożenie ze strony poruszających się pojazdów – hipotetycznych „drapieżników” – jest dla zwierząt stosunkowo nowym zjawiskiem. W jaki sposób ptaki i inne zwierzęta odpowiadają na niebezpieczeństwo jakim jest nadjeżdżający pojazd?
Zwierzęta analizując bodźce docierające z zewnątrz szacują koszty i zyski wynikające z ucieczki i na tej podstawie określają dystans ucieczki względem danego zagrożenia. Wydaje się, że reagują one na zbliżające się pojazdy, obiekty latające i inne abiotyczne zagrożenia, w sposób jakościowo zbliżony do reakcji na pojawienie się drapieżnika. Tym niemniej, pojazdy i naturalne drapieżniki różnią się zasadniczo pod kilkoma względami, w tym prędkością, rozmiarami, jak i konsekwencją zbliżania się. Różnice te prowadzą niekiedy do fatalnych w skutkach reakcji zwierząt w obliczu zagrożenia na drodze, jak na przykład zamieranie w bezruchu (np. jeże, jelenie, płazy) lub chowanie się do pancerza (żółwie).
Reakcję na nadjeżdżające pojazdy badano w warunkach kontrolowanych na starzyku brunatnogłowym Molothrus ater, północnoamerykańskim gatunku ptaka z rodziny kacykowatych. Eksperyment wykazał, że dystans z jakiego ptaki reagowały niepokojem i ucieczką był podobny niezależnie od prędkości zbliżającego się pojazdu. Tym samym czas jaki pozostawał na ucieczkę malał odpowiednio wraz ze wzrostem prędkości pojazdu. Badania prowadzono z wykorzystaniem wirtualnych pojazdów różnych rozmiarów poruszających się z prędkością od 60 do 360 km/h.
Zachowania związane z ucieczką w większym stopniu determinuje u starzyków odległość niż czas pozostający na ucieczkę, zwłaszcza w zakresie prędkości od 60 do 150 km/h. Wraz ze wzrostem prędkości, starzykom brakowało czasu na odpowiednią ocenę zagrożenia i reakcję. Zwykle nie były w stanie uniknąć kolizji z potencjalnym pojazdem poruszającym się z prędkością powyżej 120 km/h. Przy prędkościach powyżej 180 km/h nie obserwowano już żadnego trendu zachowania się w odpowiedzi na zagrożenie.
--
Opracowanie: Karol Kustusch