Monitoring śmiertelności zwierząt na drogach to przedsięwzięcie wymagające sporego nakładu czasu niezbędnego do uzyskania odpowiedniej ilości danych na użytek eksperymentu. Z tego względu badania dotyczące kolizji drogowych ze zwierzętami to najczęściej projekty o lokalnym zasięgu i niewielkiej skali. Nauka obywatelska umożliwia pozbycie się części barier, zarówno w zakresie środków, jak i ilości dostępnych danych.
Nauka obywatelska (ang. citizen science, franc. sciences citoyennes, ros. гражданская наука) to badania naukowe, w których wolontariusze współpracują z badaczami zawodowymi, a także (szczególnie od lat 1990.) forma edukacji naukowej, forma współpracy w badaniach naukowych oraz ruch społeczny. Jest to stosunkowo nowy termin w odniesieniu do dość dawnej tradycji ugruntowanej w astronomii, historii lokalnej, archeologii i naukach przyrodniczych, a zwłaszcza w ornitologii. Jednak nowe narzędzia, które pojawiły się i upowszechniły w ostatnich latach, takie jak internet, smartfony, Mapy Google, nadały tej formie działalności nowego oblicza.
Mimo pewnych ograniczeń związanych z projektami wspieranymi przez pracę wolontariuszy (np. zróżnicowane doświadczenie obserwatorów), nauka obywatelska niesie ze sobą niezwykły potencjał. Podstawową zaletą tego typu przedsięwzięć jest możliwość uzyskania dużych ilości danych. Zbiorowe zaangażowanie obserwatorów może zapewnić wgląd w szereg zagadnień trudnych lub niemożliwych do uchwycenia w przypadku badań prowadzonych w sposób tradycyjny. Współdziałanie szerokiej rzeszy obserwatorów przy projektach związanych ze śmiertelnością zwierząt na drogach umożliwia analizę szeregu istotnych zagadnień, najważniejsze z nich to:
- uzyskanie wykazu gatunków najbardziej podatnych na kolizje drogowe. Również jako szacunkowa metoda monitorowania trendów liczebności gatunków,
- monitorowanie rozmieszczenia rzadkich gatunków, a nawet odkrywanie nowych gatunków,
- wykrycie tzw. czarnych punktów (miejsc gdzie do kolizji dochodzi najczęściej) w skali całego regionu lub kraju, a nie tylko na wybranym odcinku drogi,
- prognozowanie miejsc potencjalnie niebezpiecznych na podstawie danych uzyskanych podczas monitoringu.
Ponadto projekty oparte na nauce obywatelskiej zapewniają otwarty dostęp do danych dla wszystkich zainteresowanych - osób prywatnych, organów państwa, zarządców dróg, jak również pełnią funkcję ochroniarską oraz edukacyjną poprzez rozbudzenie świadomości w zakresie występowania kolizji ze zwierzętami oraz promocję zagadnień z dziedziny nauk przyrodniczych.
Źródła:
2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Nauka_obywatelska
Opracowanie: Karol Kustusch