Zdarzenia drogowe z udziałem ssaków kopytnych stanowią rosnące zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego, generują straty ekonomiczne oraz populacyjne wśród zwierząt we wielu krajach na świecie. W Szwecji liczba kolizji drogowych z udziałem kopytnych wzrosła w ciągu ostatnich 30 lat wielokrotnie. Przyczynami są zarówno wzrost natężenia ruchu drogowego, jak i większa liczebność zwierzyny.
W latach 90. na szwedzkich drogach notowano do 5000 kolizji drogowych z udziałem łosi Alces alces oraz do 25 000 kolizji z sarnami Capreolus capreolus rocznie, co odpowiadało ponad 60% wszystkich zdarzeń drogowych rejestrowanych przez policję. Z uwagi jednak na to, że zgłaszanych jest tylko część takich przypadków, rzeczywista liczba zdarzeń drogowych z udziałem łosia i sarny jest prawdopodobnie dwukrotnie wyższa wynosząc odpowiednio 10 000 i 51 000 przypadków rocznie.
Zderzenia z łosiem stanowią realne zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego. Obejmują do 80% wszystkich przypadków, w których dochodzi do uszkodzenia ciała lub śmierci uczestników ruchu drogowego. Średnio w ciągu roku jedno zdarzenie drogowe z łosiem na 10 takich przypadków w Szwecji wiązało się z uszkodzeniem ciała, skutkując 10-15 przypadkami śmiertelnymi rocznie.
Aby działania minimalizujące ryzyko występowania zdarzeń drogowych były skuteczne ważne jest zrozumienie czynników związanych z przestrzennym rozmieszczeniem kolizji drogowych ze zwierzyną. Badania przeprowadzone w Szwecji wykazały, że ryzyko kolizji z łosiem wzrasta wraz z udziałem i bliskością terenów leśnych (zwłaszcza młodników), na przecięciu ze skrajem lasu oraz inną drogą w połączeniu z dużym zagęszczeniem tych zwierząt na danym obszarze.
Testowano w Szwecji szereg rozwiązań mających ograniczać przypadki zdarzeń drogowych z łosiami. Jednak wyłącznie grodzenie dróg oraz koszenie poboczy (eliminacja osłony i żerowisk) w połączeniu z ograniczeniem dopuszczalnej prędkości okazały się działaniami przynoszącymi pozytywne efekty. Wykazano eksperymentalnie, że grodzenie dróg może ograniczyć liczbę kolizji o 80%, natomiast koszenie poboczy może zredukować tę liczbę o 20%.
Jak wiele innych rozwiązań, również grodzenie posiada swoje słabe strony. Przyczynia się do izolacji populacji zwierząt, ponadto może być nieefektywne gdy zostanie jednak pokonane przez zdesperowane zwierzę, więżąc je w wygrodzonym korytarzu i stwarzając zagrożenie dla ruchu drogowego. Ponadto ogrodzenia zbyt krótkie mogą nie eliminować zagrożenia, a jedynie przesuwać i koncentrować je na jego końcach. Powyższe mankamenty mogą być jednak wyeliminowane poprzez zastosowanie przejść nadziemnych lub podziemnych dla zwierząt.
Opracowanie: Karol Kustusch