Populacje niektórych gatunków są bardziej narażone na śmiertelność na drodze niż innych. Gatunki występujące w niższych zagęszczeniach, posiadające niskie tempo reprodukcji oraz długi czas trwania generacji są bardziej wrażliwe na dodatkową śmiertelność. Idealnym przykładem gatunków o takich charakterystykach są niektóre ssaki drapieżne.
Gatunki charakteryzujące się wysoką mobilnością są generalnie bardziej narażone na śmiertelność drogową. Badania teoretyczne wskazują, że natężenie dyspersji maleje z rosnącą śmiertelnością w trakcie dyspersji. Dlatego gatunki cechujące się wysoką ruchliwością powinny być bardziej wrażliwe na dodatkową śmiertelność w czasie przemieszczania się, jak na przykład śmiertelność na drodze. Ta hipoteza wsparta jest przez dwa przeprowadzone badania. W pierwszym badaniu stwierdzono, że gatunki węży przemierzające często długie odcinki w poszukiwaniu pożywienia były bardziej narażone na śmiertelność niż gatunki mniej ruchliwe w trakcie żerowania. Drugie badanie poświęcone było wpływowi drogi na liczebność populacji dwóch gatunków żab o różnej mobilności - żaby leopardowej (Rana pipiens, bardziej mobilna) i żaby krzykliwej (Rana clamitans, mniej mobilna). Stwierdzono, że ruch drogowy miał znaczący negatywny wpływ na zagęszczenia populacji gatunku bardziej mobilnego, ale nie miało wpływu na liczebność gatunku mniej ruchliwego.
Gatunki niewyspecjalizowane siedliskowo (generalistyczne) są bardziej narażone na śmiertelność drogową niż na inne skutki oddziaływania dróg. Przykładem mogą służyć badania, w których osobniki reprezentujące dwa gatunki drobnych ssaków były odławiane w określonych zadrzewieniach, a następnie wypuszczane w innych, oddzielonych od tych pierwszych zmienną liczbą dróg o różnym natężeniu ruchu. Jeden z tych gatunków, myszak (Peromyscus leucopus) jest siedliskowym generalistą, a drugi – pręgowiec amerykański (Tamias stratus) jest siedliskowo wyspecjalizowany. U gatunku niewyspecjalizowanego (generalistycznego) zdolność do powrotu do rodzimych okolic malała wraz ze wzrostem natężenia ruchu drogowego, podczas gdy natężenie ruchu nie miało wpływu na powracalność osobników z gatunku wyspecjalizowanego siedliskowo. Można to interpretować twierdząc, że prawdopodobieństwo zawędrowania do nieznanych siedlisk, jak na przykład drogi, jest większe dla gatunków generalistycznych, co bardziej naraża je na śmiertelność drogową. Niemniej jednak, gatunki wyspecjalizowane mają z reguły mniej liczne populacje, niższe tempo reprodukcji i mniej dogodnych siedlisk, więc mogą być wciąż zagrożone.
Gatunki wykazujące behawioralne unikanie otwartych siedlisk (lub unikanie drogi) lub hałasu są mniej narażone na śmiertelność na drodze niż te, które chętnie próbują przekraczać drogi. Na przykład odkryto, że małe ssaki leśne niechętnie zapuszczają się na nawierzchnię drogi, jeśli odległość pomiędzy ścianami lasu jest większa niż 20 m (66 stóp). Eksperyment przeprowadzony na pustyni Mojave dowiódł, że chociaż gryzonie chętnie przemieszczają się na długich dystansach, to niechętnie przekraczają drogi. W Niemczech, dwa gatunki leśnych myszy rzadko lub nigdy nie przekraczały dwupasmowych autostrad. W Ontario, prawdopodobieństwo przekroczenia mało uczęszczanej drogi o szerokości 6 – 15 metrów (20-49 stóp) dla małych ssaków wynosiło mniej niż 10% wszystkich przemieszczeń w obrębie sąsiadujących z nią siedlisk. Również wiele dużych zwierząt, w tym baribale (Ursus americanus), niedźwiedzie grizli (Ursus arctos), wapiti (Cervus elaphus canadensis), jelenie mulaki (Odocoileus hemionus) czy wilki (Canis lupus) zdaje się unikać dróg.
Na koniec, udokumentowano też przypadki przyciągania zwierząt do dróg, a tym samym zwiększania ryzyka ich śmiertelności. Niektóre zwierzęta, np. gady oraz niektóre owady są zainteresowane drogą i poboczami jako miejscami do wygrzewania się lub gnieżdżenia, co naraża je zarówno na śmiertelność na drodze jak i na atak drapieżników. Gady, które przywędrowują na drogę w celu wygrzewania się w ciągu dnia lub ogrzania w nocy szybko stają się ofiarami samochodów i w rezultacie pokarmem dla padlinożerców. Zwierzęta, które traktują drogę jako źródło pożywienia w postaci zwierząt zabitych, zwierząt wygrzewających się lub rozsypanego ziarna są również narażone na śmierć na drodze. Na drogach wymagających oczyszczania ze śniegu i stosowania środków odmrażających na bazie chlorku sodu, problemy mogą się pojawiać nawet długo po okresie zimowym, gdy eksponowane na niedostatek minerałów zwierzęta kopytne podchodzą do drogi, aby zlizywać sól z krawędzi drogi lub ze spękań w nawierzchni drogi.
Źródło: Forman et al. 2003. Road Ecology: Science and Solutions. Inland Press. (Polski przekład: Ekologia dróg. Związek Stowarzyszeń "Polska Zielona Sieć" 2009).
Fot.: http://jaroslaw.naszemiasto.pl