Jednym z najpoważniejszych ekologicznych problemów, jakie wiążą się z rozwojem infrastruktury drogowej jest ograniczenie swobodnego przemieszczania się organizmów w przestrzeni krajobrazowej przez tworzenie barier ekologicznych. W wyniku oddziaływań barierowych dochodzi do szeregu negatywnych skutków środowiskowych, z których większość wynika z trwałej fragmentacji siedlisk.
Rozbudowa infrastruktury drogowej powoduje:
- śmiertelność na skutek kolizji z pojazdami,
- izolację populacji i terenów siedliskowych fauny,
- ograniczenie możliwości wykorzystywania areałów osobniczych zwierząt – poprzez zahamowanie migracji związanych ze zdobywaniem pożywienia, szukaniem bezpiecznego schronienia, dostępem do miejsc rozrodu,
- zahamowanie lub ograniczanie migracji i wędrówek dalekiego zasięgu oraz rozprzestrzeniania się gatunków i kolonizacji nowych siedlisk,
- ograniczenie przepływu genów i obniżenie zmienności genetycznej w ramach populacji,
- zamieranie lokalnych populacji i w efekcie obniżenie różnorodności biologicznej obszarów przeciętych drogami.
Większość obecnie istniejących dróg w Polsce nie jest przystosowana do pokonywania ich przez nietoperze. Czynnikami, które odpowiadają za tworzenie efektu bariery ekologicznej jest natężenie ruchu pojazdów i generowany przez nie hałas. Śmiertelność nietoperzy zależy od otoczenia drogi i rośnie ona wraz ze wzrostem prędkości pojazdów. Można temu zaradzić wprowadzając w ramach działań minimalizujących wpływ dróg na nietoperze rozwiązania w postaci przejść dolnych i górnych. Jednak by były one wykorzystywane przez nietoperze, potrzebne są nasadzenia zieleni naprowadzającej do tych przejść. Z kolei, aby wyeliminować śmiertelność, należy wprowadzać ekrany, które powinny mieć odpowiednią wysokość oraz powinny być rozmieszczone na odpowiedniej długości wzdłuż drogi.
Wprowadzenie nasadzeń drzew i zakrzewień może – podobnie jak w przypadku ptaków – przyciągać nietoperze w rejon dróg i powodować wśród nich śmiertelność. Dlatego też istnieje potrzeba przeprowadzenia monitoringu na etapie przed przystąpieniem do realizacji drogi (przedrealizacyjny), którego zadaniem jest określenie gatunków i ich tras migracyjnych, żerowisk, zimowisk, kolonii rozrodczych i miejsc rojenia nietoperzy, co ma prze-łożenie na ocenę wpływu drogi na nietoperze.
Monitoring porealizacyjny z kolei ma ocenić zrealizowane działania minimalizujące, wykazać miejsca, w których dochodzi do kolizji nietoperzy z pojazdami oraz zawierać propozycje wprowadzenia rozwiązań prowadzących do wyeliminowania śmiertelności nietoperzy na drogach. Dzięki temu ochrona nietoperzy będzie mogła być realizowana bez uszczerbku w lokalnych populacjach.
W artykule źródłowym omówiono szereg technicznych rozwiązań pozwalających zminimalizować negatywny wpływ budowanych dróg na nietoperze.
Źródło: Gołębniak, G. (2012). BUDOWA DRÓG W POLSCE A OCHRONA NIETOPERZY PRZYKŁADY DOBRYCH I ZŁYCH ROZWIĄZAŃ ORAZ MONITORING PRZED I POREALIZACYJNY Road construction in Poland and bat protection. Przegląd Przyrodniczy XXIII, 3 (2012): 136 – 152.