Liczba ptaków ginących na drogach w każdym z europejskich krajów sięga kilku milionów osobników rocznie. Mimo wielu skutecznych rozwiązań dedykowanych ograniczaniu kolizji drogowych ze ssakami i innymi zwierzętami naziemnymi, rozwiązań chroniących ptaki opracowano do tej pory niewiele. Efektywnym i relatywnie niedrogim środkiem, częściowo wypełniającym tę lukę, mogą być słupy instalowane szeregiem wzdłuż drogi w odpowiedniej odległości od siebie (ang. pole barriers).
Skuteczność tego rozwiązania została przetestowana eksperymentalnie na ptakach należących do różnych grup taksonomicznych przez naukowców z Kraju Basków (północna Hiszpania). Leśne gatunki ptaków drapieżnych (ułożone ptaki sokolnicze) nie wykazywały oczekiwanej reakcji na obecność słupów (wysokość słupów 2 m, średnica 8 cm, rozstaw 2 m). Dopiero instalacja kolorowych flag na słupkach powodowała wyraźne ich unikanie stwarzając efektywną barierę. Nawet wykładanie pożywienia tuż za ich linią nie było wystarczającym impulsem do przekroczenia bariery.
Znakomitą skuteczność odnotowano natomiast w odniesieniu do ptaków wodnych (brodzące, kaczki, czaple, mewy; wysokość słupów 3 m, średnica 20-26 cm, rozstaw 1 i 2 m). Eksperyment prowadzono w obrębie lokalnego korytarza migracyjnego wykorzystywanego przez ptaki przemieszczające się ze swoich miejsc odpoczynku na żerowiska i z powrotem. Większość ptaków (93,9%) korygowała trajektorię lotu omijając szpaler słupków dookoła lub przelatując nad nimi. Jedynie zimorodki Alcedo atthis, brodźce piskliwe Actitis hypoleucos oraz drobne ptaki Wróblowe nie reagowały na słupy. Jest to zrozumiałe z uwagi przystosowanie tej grupy ptaków do środowisk zadrzewionych i związaną z tym konieczność manewrowania między elementami roślinności.
Trzecią eksperymentalną grupą ptaków były duże ptaki drapieżne terenów otwartych i sępy. Podobnie jak w przypadku leśnych ptaków drapieżnych również w tym przypadku zastosowano stymulację pokarmową poprzez wykładanie padliny. Obecność słupów (rozstaw 3 m) wpływała na zachowanie i kierunek lotu ptaków w trakcie zbliżania się do padliny, a także podczas opuszczania żerowiska, niemniej część ptaków pokonywała barierę przelatując pomiędzy słupkami.
Powyższy eksperyment świadczy o skuteczności słupów w zakresie ograniczania kolizji drogowych z ptakami głównie na terenach otwartych oraz w pobliżu zbiorników wodnych i terenów podmokłych. Wykazano również pewną skuteczność tego rozwiązania w odniesieniu do niektórych gatunków ptaków padlinożernych wabionych w pobliże pasa drogowego ofiarami wcześniejszych kolizji drogowych. Dalszych badań wymaga skuteczność słupów w odniesieniu do innych grup ptaków zwłaszcza Wróblowych.
Fig. 1. Naukowcy podczas prac przygotowawczych do eksperymentu na ptakach wodno-błotnych (fot. Iñigo Zuberogoitia).
Fig. 2. Teren badań w fazie eksperymentu (fot. Iñigo Zuberogoitia).
--
Opracowanie: Karol Kustusch