Częścią naszej misji, obok dokumentowania przypadków śmiertelności zwierząt na drogach, jest również analiza, opisywanie oraz próba rozpoznania wybranych zagadnień związanych z tą problematyką w oparciu o zgromadzone dane. Tym razem, wspólnie z naukowcami z Czeskiego Uniwersytetu Przyrodniczego w Pradze dokonaliśmy pierwszej analizy tzw. czarnych punktów w Polsce na podstawie danych portalu "Zwierzęta na Drodze". Owocem tej współpracy jest publikacja, która właśnie ukazała się w czasopiśmie Science of the Total Environment. Analiza dotyczy aspektów siedliskowych oraz zgodności przestrzennej pomiędzy poszczególnymi grupami kręgowców w kontekście powstawania czarnych punktów. Zapraszamy do zapoznania się z poniższym streszczeniem najważniejszych wniosków oraz do lektury całej publikacji.
W tym miejscu pragniemy podziękować wszystkim współpracownikom i wolontariuszom za zaangażowanie, które przyczynia się do współtworzenia bazy danych Zwierzęta na Drodze. Wkład ten umożliwił powstanie prezentowanej tu publikacji, jest też bezcenny dla pogłębienia ogólnej wiedzy o problemie śmiertelności zwierząt na drogach.
Czarne punkty (ang. hotspots) zdarzeń drogowych ze zwierzętami to określone odcinki dróg, na których często dochodzi do kolizji między pojazdami a zwierzętami. Na ich powstawanie wpływają różne czynniki, w tym zachowanie zwierząt, struktura krajobrazu, konstrukcja dróg, natężenie ruchu. Identyfikacja i zrozumienie specyfiki czarnych punktów jest niezbędne do opracowania ukierunkowanych strategii zaradczych, takich jak wygrodzenia, przejścia i przepusty dla zwierząt lub odpowiednie oznakowanie w celu ochrony zarówno dzikiej przyrody, jak i życia ludzi poprzez ograniczenie przypadków zdarzeń drogowych ze zwierzętami.
Charakterystyka "czarnych punktów" kolizji drogowych ze zwierzętami w Polsce: czy istnieje czasowo-przesrzenna zgodność u ssaków, ptaków, gadów i płazów?
Analiza obejmowała dane pochodzące z lat 2000-2022. Łącznie zarejestrowano 19 846 przypadków śmiertelności na drogach, obejmujących 28 952 osobników różnych gatunków zwierząt: 14 płazów, 8 gadów, 133 ptaków i 52 ssaków. Przestrzenny rozkład zdarzeń śmiertelności drogowej w kraju był głównie skupiony wokół największych miast. Czarne punkty koncentrowały się w pobliżu miast (Warszawa, Kraków, Rzeszów) oraz na obszarach znanych z wysokiej bioróżnorodności (doliny rzeczne, pogórza). Wyższa zgodność przestrzenna kolizji drogowych ze zwierzętami została stwierdzona między ptakami a ssakami (71%) niż między innymi grupami zwierząt. Najniższą zgodność przestrzenną z innymi grupami odnotowano w odniesieniu do płazów (13%), a najwyższą u ptaków. Najwięcej kolizji drogowych ze zwierzętami odnotowano w mozaice siedlisk, to jest w miejscach na styku różnych typów siedlisk oraz w siedliskach antropogenicznych. Stosunkowo niewiele kolizji odnotowano w obrębie terenów leśnych i zadrzewionych. Graficzna analiza czasowej zmienności rozmieszczenia kolizji z udziałem zwierząt sugeruje względną stabilność ich przestrzennych wzorców w latach 2015–2022 (okres systematycznego zbierania danych), kiedy to podobne obszary wykazują wyższą gęstość takich zdarzeń.
Link do pobrania publikacji: